भारतातील प्रमुख बंदरे त्यांचे राज्ये व वैशिष्ट्ये : MPSC Notes

Major Ports in India : भारतातील प्रमुख बंदरे त्यांचे राज्ये व वैशिष्ट्ये : भारतातील प्रमुख बंदरांचे प्रामुख्याने दोन भागांमध्ये विभाजन होते .ते खालीलप्रमाणे आहे.

• पूर्व किनाऱ्यावरील बंदरे
• पश्चिम किनाऱ्यावरील बंदरे

अ) पूर्व किनाऱ्यावरील बंदरे (तुतीकोरीन, एनोर, चेन्नई, विशाखापट्टणम्, परद्वीप, हल्दिया, कोलकाता.)

• पहिले हरित बंदर : २५ जून २०१५ रोजी पश्चिम बंगालमधील हल्दिया हे भारताचे पहिले हरित बंदर (Green Port) बनले आहे. येथे बायोडिझेलची निर्मिती केली जात असून बंदराशी संबंधित रेल्वे, ट्रक इत्यादी वाहनांमध्ये ते इंधन म्हणून वापरले जाते. येथील ईमामी ॲग्रोटेक प्लान्टमध्ये पामतेलापासून बायोडिझेल निर्मिती केली जाते.

ब) पश्चिम किनाऱ्यावरील बंदरे (कांडला, न्हावाशेवा, मुंबई, मार्गागोवा, मंगळूर, कोची)

• गुजरातमधील ‘पिपावाव’ येथे भारतातील सर्वात मोठे जहाजबांधणी केंद्र (शिपयार्ड) विकसित केले आहे.
• ‘शिपिंग कार्पोरेशन ऑफ इंडिया लि.’ (स्थापना : १९६१) या सार्वजनिक निगमामार्फत जहाजवाहतुकीचे नियंत्रण केले जाते.
• एन्नोर हे देशातील १२ वे व सहकारी (कार्पोरेट) क्षेत्रातील पहिले भारतीय बंदर २००३ मध्ये राष्ट्रास अर्पण.
• १ जून २०१० : अंदमान-निकोबारमधील पोर्ट ब्लेअर हे देशातील १३ वे मोठे बंदर सुरू झाले.
• १० जानेवारी २०१९ : कांडला (गुजरात) ते तुतीकोरिन (तामिळनाडू) दरम्यान कंटेनर जलप्रवास सुरु.